Wat is aikido
Aikido is een relatief jonge Japanse vechtsport, in de 20e eeuw door Morihei Ueshiba (1883-1969) ontwikkeld vanuit diverse andere krijgskunsten. Aikido kenmerkt zich door haar ronde en dynamische bewegingen en het dragen van Hakama’s.
Aikido Kennemerland oprichter Hans Boersma over Aikido
Aikido is een Japanse vechtsport waarbij je de kracht van de tegenstander gebruikt. Bij Aikido hebben we een open houding en proberen we een mogelijk conflict altijd te vermijden. Indien een aanval onvermijdbaar is proberen we de niet agressieve ‘mindset’ vast te houden om de tegenstander te overmeesteren met een worp en/of klem.
‘Ai’ in het woord Aikido is Japans voor harmonie en dit staat centraal in iedere les. Door de harmonieuze basis van Aikido kent Aikido geen competitie-element. Op deze manier kan iedereen op zijn eigen niveau aan een les deelnemen, zowel mannen als vrouwen.
Bij Aikido ben je naast lekker aan het trainen ook veel mentaal bezig, wat een extra dimensie geeft aan de training.

HAARLEM EN UITGEEST
10 vragen over Aikido
1. Wat is Aikido?
Aikido is een Japanse krijgkunst die in de tweede helft van de twintigste eeuw werd ontwikkeld door O-sensei Morihei Ueshiba. Ai=harmonie, Ki=energie, Do=weg. Je herkent deze zelfverdedigingskunst aan de cirkelvormige bewegingen die vloeiend in elkaar overlopen. De verdediger maakt gebruik van de aanvalskracht van aanvaller of partner en neutraliseert hem op sierlijke wijze. Dit doet hij door optimaal zijn lichaam en ademkracht in te zetten, in plaats van zijn spierkracht.
2. Kan iedereen Aikido beoefenen?
Jazeker! Ons jongste lid is 7 jaar en ons oudste lid 70 jaar. => Iedereen kan Aikido beoefenen: of je nu jong of oud, man of vrouw bent. De aanvaller zet zijn aanval met flinke kracht in. Deze kracht vangt de ander op en gebruikt ‘m in zijn/haar verdediging. Zo kun je iedere aanvaller trotseren: klein of groot, licht of zwaar.
Als verdediger wil je je aanvaller slechts neutraliseren. Je bent er niet op uit om hem/haar pijn te doen. Door de aanvaller deze ‘zachte uitweg’ te bieden, is er zelden vol lichamelijk contact. Daarnaast is de kans op blessures dan ook klein.
Je partner stemt zijn/haar inzet op jouw vaardigheden af. Heb je bijvoorbeeld nog moeite met rollen, dan word je niet voluit geworpen. We letten ook op je reflexen. Velen merken dat ze ongewild verstarren. Stapsgewijs leer je dit te beheersen en te voorkomen. Geleidelijk aan word je steeds soepeler en vrijer in je bewegingen. Iedereen kan dit leren: mannen en vrouwen, jong en oud.
3. Stimuleert Aikido je gezondheid?
“Do” in aikido staat voor ‘weg’ of persoonlijke ontwikkeling. Jouw eigen individuele ‘weg’ leg je in een groep met andere aikidoka’s af. Door het beoefenen van Aikido zul je gezonder, fitter en sterker worden; niet alleen lichamelijk maar ook mentaal. Zo zul je bijvoorbeeld merken dat je weerbaarheid en zelfvertrouwen groeien.
Aikido is het voortdurend zoeken naar ontspanning. Je zult al spoedig ervaren dat fysieke ontspanning alleen mogelijk is wanneer jouw houding correct is. Een lichaam dat niet in balans is, kan zich nooit maximaal ontspannen. Bij een kromme rug bijvoorbeeld, zullen je rugspieren een voortdurend gevecht moeten leveren tegen de zwaartekracht. Dat kost veel energie. Die kun je beter bewaren voor inspanningen die je wel wilt leveren.
4. Helpt Aikido voor mentale weerbaarheid?
Aikido staat voor een individuele ontwikkeling. En deze ‘weg’ duurt zo lang als je zelf wilt. Voor sommigen kort, voor anderen (levens-)lang. Je kunt er je eigen invulling aan geven. In aikido kom je altijd weer personen, technieken, sferen tegen waarbij je merkt dat het niet zo gaat als je wel zou willen.
Het mooie is dat je op deze weg voortdurend nieuwe bronnen van inspiratie vindt. Stel: je loopt vast in een specifieke techniek, of je kunt niet overweg met bepaalde personen. Krijgt de frustratie de overhand dan heb je de neiging om de techniek vanuit spierkracht uit voeren. Dan verlies je de verbinding met de ander en heb je nog meer moeite om de techniek uit te voeren. En zo leren we situaties, gevoelens en dergelijke te ervaren, deze te accepteren, los te laten en opnieuw te beginnen. Aikido is dus een inspannende en tegelijkertijd ontspannende, sociale activiteit! De beloning is een gezonde geest in een gezond lichaam.
5. Is Aikido spiritueel?
Voor degene die hierin interesse heeft, biedt aikido bovendien een spirituele verrijking. De weg van aikido is een doel op zich. Elke aikidoka vult die weg zelf in. Deze weg houdt echter niet op. Zodra je het eindpunt denkt te hebben bereikt, ontdek je weer iets nieuws. Morihei Ueshiba, de grondlegger van Aikido, zag Aikido als een vorm van meditatie in beweging met dubbel effect:
- Aikido de mens verbinden met de kosmos (kami in het Japans: 神)
- Aikido bevordert de verbinding tussen lichaam, geest en energie (ki).
6. Wat is ki (気)?
Ki (in het Chinees chi) staat voor energie. Een vitaal mens heeft een goede ki, is energiek, flexibel, staat in goed contact met zijn omgeving en is in harmonie. Iedere activiteit waarbij je je goed voelt, is goed voor je energie. Een belangrijke eigenschap van ki is dat het moet kunnen stromen. Het moet voeden en gevoed worden, als een bron. In aikido en in disciplines als tai chi en yoga, is dit niet anders. Dit betekent dat we werken aan het opheffen van blokkades: fysieke spanningen, mentale remmingen en versterking van je kern, je centrum.
Dit ki-centrum vind je in jouw buik, enkele centimeters onder je navel. Het is jouw natuurlijke zwaartepunt, of seika tanden: de plek van waaruit je in aikido alle bewegingen start. Als je je ki-centrum versterkt, dan versterk je de energiestroom door je hele lichaam. Hiervoor maken we in aikido gebruik van onder meer balans- en ademhalingsoefeningen.
7. Hoe streeft Aikido naar harmonie?
Het trainen van de technieken – hoe heerlijk dat ook is – is geen doel op zich. We vallen aan en voeren technieken uit om te leren om ook in conflictsituaties je centrum te bewaren, vrij te ademen en vloeiend en gecoördineerd te bewegen. Het is veelal gemakkelijk om in harmonie te zijn wanneer je je op een mooi plekje bevindt. Het leven is echter niet altijd zo comfortabel en conflicten – ook met jezelf – kunnen gemakkelijk ontstaan.
In aikido staat de aanval voor een mogelijk conflict. Door contact te maken met het centrum van de aanvaller op het juiste moment en op de juiste positie, verbinden we ons met de kern van zijn agressieve impuls. Vervolgens, en dit gaat in één vloeiende beweging door, verlengen we de aanvalskracht middels een worp of een klem. De worp of de klem wordt ingezet op het moment dat de aanvaller juist op zijn kwetsbaarst is, dodelijk getroffen zou kunnen worden. Het niet doden, niet kwetsen of vernederen van de aanvaller is juist het harmonieuze aspect van deze krijgskunst.
8. Kun je Aikido gebruiken als je op straat wordt aangevallen?
De technieken in aikido zijn doeltreffend, maar vereisen inzet en inspanning om ze daadwerkelijk onder de knie te krijgen. Je kunt niet verwachten dat je na een aantal lessen iemand op straat uit kan schakelen. De waarde van aikido ligt feitelijk meer in het ontwikkelen van bewustzijn van jezelf en van je omgeving, waardoor je je minder snel zal laten verrassen. We leren ons hoofd koel te houden, zodat we makkelijker de juiste beslissing in lastige situaties nemen. Een conflict vermijden door bijvoorbeeld een straatje om te gaan, past beter bij aikido: de ‘weg van harmonie’, dan je domweg onnodig in gevaar te begeven.
9. Hoe zien Aikido trainingen eruit?
De opbouw van de training heeft doorgaans een vast patroon. We beginnen met de warming-up. Hierbij besteden we naast het opwarmen en soepel maken van het lichaam ook aandacht aan ademhalings-, concentratie- en ontspanningsoefeningen. Vervolgens worden de eigenlijke aikidotechnieken getraind. We oefenen dan met één of meerdere aanvallers en met of zonder wapens: houten zwaard, stok of mes. Het trainen met wapens geeft een extra dimensie doordat we zo nog beter onze timing, reflexen en beheersing kunnen oefenen. De lessen ronden we af met oefeningen om het lichaam weer in rust te brengen, de zogenaamde cooling-down.
10. Hoe verschilt Aikido van andere krijgskunsten?
Aikido stamt af van technieken die door de Japanse samoerai ontwikkeld zijn, zoals bijvoorbeeld ook judo, jiu-jitsu en karate. Evenals de samoerai beperkt aikido zich niet tot het oefenen van het lichaam: optimaliseren van conditie, souplesse en houding. Ook de geest wordt getraind. Hierbij wordt gewerkt aan concentratie, doorzettingsvermogen, samenwerking en bewustzijn.
Door intensieve training leert de verdediger soepel op een aanval te reageren zonder in paniek te raken en te blokkeren. In tegenstelling tot de meeste andere krijgskunsten, kent Aikido geen wedstrijdvorm. Juist door samenwerking met respect voor de partner, kunnen beiden zich verder ontwikkelen. Er bestaat wel een gradensysteem voor degenen die hun vorderingen willen testen.